کرونولوژی شکل گیری بزرگترین قیام سراسری در ایران در ۴۰ سال گذشته
در این گزارش، مرور سریعی داریم بر سرخط اعتراضات سراسری آبان ۹۸ که بدنبال گرانی بنزین، در سراسر ایران شکل گرفت. این گرانی که زندگی را بر مردم کم درآمد و اقشار محروم جامعه تنگ کرده بود، بنزینی بود بر خشم و نارضایتی انباشته شده مردم علیه حاکمیتی که در ۴۱ سال گذشته جز نابودی و فقر و بیکاری ارمغانی برای ملت ایران نداشته است. در این اعتراض بزرگ و سراسری، دهها کودک و نوجوان، جوانان و زنان بر اثر شلیک مأموران لباس شخصی و پاسداران، به سر و قلبشان جانباختند.
۲۴ آبان۹۸
نیمه شب جمعه سهیمه بندی بنزین با نرخ هر لیتر بنزین آزاد ۳ هزار تومان و سهمیه ای ۱۵۰۰ تومان توسط دولت روحانی اعلام شد
این گرانی، بنزینی بود بر نارضایتی مردم محروم و اقشار کم درآمد که آتش آن سراسر ایران را فراگرفت. اعتراضات عمدتاً در محلات کارگری و فقیرنشین شهری متمرکز شکل گرفت
اعتراضات در ادامه خود به شورش گرسنگان علیه حاکمیت با شعارهای مرگ بر خامنه ای و مرگ بر دیکتاتور تبدیل شد
هنگامی که مأمورین امنیتی اقدام به سرکوب خشونت بار و پاسخ مردم با گلوله کردند، خیابانها به صورت منطقه جنگی درآمد
ساختمان‌های دولتی، خودروهای پلیس، بانک‌ها، مراکز بسیج، حوزه های علمیه، فروشگاههای زنجیره ای وابسته به سپاه پاسداران تخریب و به آتش کشیده شدند
در سیرجان اعتراضات بالا گرفت و دستکم یک پمپ بنزین به آتش کشیده شد و یک نفر هم در حمله نیروهای امنیتی به تجمع‌کنندگان توسط مأموران به قتل رسید
در اهواز مردم با تجمع در مناطقی از شهر با سر دادن شعار «اهوازی با غیرت، ماشینتو خاموش کن» خواستار خودداری شهروندان از خرید و مصرف بنزین شدند.
معترضان در مشهد خودروهای خود را در بلوار وکیل‌آباد خاموش کرده و از حرکت سر باز زدند. آن‌ها شعار می‌دادند: «روحانی حیا کن، مملکت را رها کن» و «دیکتاتور حیا کن، مملکت را رها کن».
در بهبهان مردم معترض شعار می‌دادند: «بنزین گران‌تر شده، فقیر فقیرتر شده» و یک شعبه بانک ملی به آتش کشیده شد.
در امیدیه، مردم دست به تجمع و اعتراض زدند و جاده این شهر به آغاجاری را بستند و ترافیک بسیار سنگینی را ایجاد کردند.
در شهرک قدس تهران، مردم در شامگاه جمعه۲۴آبان تجمع و اعتراض کرده و یکی از خودروهای یگان ویژه را واژگون کردند.
۲۵ آبان
شنبه ۲۵ آبان اعتراضات در تهران بالا گرفت و مردم برخی از اتوبان‌ها از جمله اتوبان همت، اتوبان تهران-کرج و بلوار بابایی و تهرانپارس را بستند و در زیر پل ستارخان شعار سر دادند: «پول نفت گم شده خرج فلسطین شده»، «مرگ بر گرانی» و «مرگ بر دیکتاتور»، «نترسید نترسید ما همه با هم هستیم»، «توپ تانک فشفشه، آخوند باید گم بشه».
معترضان در شرق تهران، با سنگ و آجر اتوبان امام علی را بستند و با نیروهای انتظامی که به سمت مردم گاز اشک‌آور پرتاب کردند درگیر شدند.
در شیراز و اصفهان مردم معترض خودروهای خود را در خیابانها خاموش کردند، مسیر را بسته و شعار سردادند: «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران»
دامنه اعتراضات و درگیری‌ها به بندرعباس، اصفهان، ماهشهر، گچساران، خرمشهر، بابل، بیرجند، شوشتر، اندیمشک و قم گسترش پیدا کرد و در اصفهان و کرمان چند پمپ بنزین به آتش کشیده شد.
اعتراضات شنبه ۲۵ آبان در اراک، تبریز، بوشهر، ارومیه، کرج، کرمانشاه، سرپل ذهاب، سقز، مریوان، رشت، گرمسار، کردستان، لرستان، اسلامشهر، ساری، گرگان، یاسوج، دهدشت، جیرفت، نجف‌آباد، شاهین‌شهر، رامهرمز، مریوان، جوانرود، پاسارگاد، شهر قدس، دماوند، سنندج، بندر ریگ، یزد، نیشابور، چابهار، اهر، رودهن، گچساران، زاهدان، فردیس کرج، قزوین، همدان و خرم‌آباد لرستان ادامه یافت.
جوانان در شهریار مجسمه انگشتر خمینی که در میدان شهر نصب شده‌بود را به آتش کشیده و آن را وسط خیابان اصلی شهر (خیابان ولیعصر) قرار دادند.
چند بانک در تهران، اندیشه، اسلامشهر، بهبهان، جاده ساوه و رباط کریم و یک حوزه علمیه در اصفهان به آتش کشیده شد.
۲۶آبان
روز ۲۶ آبان ماه، خامنه‌ای به صحنه آمد و از تصمیم سران قوا برای افزایش قیمت بنزین حمایت کرد و به مأموران و نیروهای سرکوبگرش برای کشتار معترضین در کف خیابانها چراغ سبز داد.
شلیک مستقیم به معترضان
از بعدازظهر روز ۲۵ آبان، مأموران در شهرهای مختلف ایران هم در کف خیابانها و هم از بالای ساختمانها با گلوله‌های جنگی مردم را مورد هدف قرار دادند و از زن و مرد و کودک و نوجوان را کشتند
در کرمانشاه مأموران امنیتی، با کمین کردن و نشانه‌گیری، به سوی معترضان تیراندازی مستقیم کردند.
در شهر صدرا در شیراز بسیجی ها و مأموران لباس شخصی از بالای پشت‌بام پایگاه بسیج بر روی معترضان آتش گشودند. علاوه بر این در صدرا با هلی کوپتر از بالا به سوی مردم معترض شلیک کرده و شمار زیادی را کشتند.
تأیید شلیک به مردم
پس از اعتراضات آبان ۱۳۹۸، لیلا واثقی، فرماندار شهر قدس در استان تهران، اعلام کرد که در روز ۲۵ آبان شخصاً به نیروی انتظامی دستور داده به معترضانی که وارد فرمانداری شده بودند شلیک کنند.
قتل عام در نیزارِ ماهشهر
در ماهشهر در جنوب ایران، پاسداران با استفاده از سلاح‌های نیمه سنگین جنگی، همچون دوشکا و تیربار، جوانان معترض را هدف قرار داده و شمار زیادی را در نیزار شهرک جراحی به قتل رساندند. ۴۰ تا ۱۰۰ نفر از جوانان همانجا با رگبار دوشکا و تیربار سنگین نیروهای امنیتی قتل‌عام شدند.
۲۷ آبان
در ادامه اعتراضات سراسری، دانشجویان دانشگاه‌های تهران، تبریز، بابل و ارومیه تجمعات اعتراضی بر پا کردند. همچنین شوراهای صنفی دانشجویان کشور اعلام کرد در تاریخ ۲۷ آبان دانشجویان دانشگاه تهران دست به تجمعی در اعتراض به «سه برابری نرخ بنزین»، «وضعیت فاجعه‌بار معیشتی» و «سرکوب‌های سنگین و بی‌رحمانه» زدند که چندین آمبولانس حامل نیروهای لباس شخصی وارد دانشگاه شدند و ۵۰ تن از دانشجویان را دستگیر و داخل آمبولانس کردند و آن‌ها را به زندان‌های فشافویه و اوین انتقال دادند.
در ۲۷ آبان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای معترضان را به «برخورد قاطع» تهدید کرد و آنان را «اغتشاشگر» و «کینه‌توز» نامید.
قطع سراسری اینترنت
در پی آغاز اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین اینترنت در ایران با اختلال روبرو شد. از صبح دومین روز اعتراضات و پس از آن که اعتراض‌ها در ایران گسترش یافت، دسترسی کاربران به وبسایت شماری از سایت‌های داخلی مانند خبرگزاری‌ها محدود شد. اطلاع‌رسانی رسانه‌ها دربارهٔ حوادث با محدودیت روبه‌رو شد و شهروندان هم برای ارسال فیلم و تصاویر با مشکلاتی مواجه شدند. در نهایت تا پایان روز ۲۵ آبان، ۹۵درصد اینترنت در ایران قطع شد.
وبسایت نت‌بلاکس، سازمان غیردولتی نظارت بر اینترنت، با تأیید اختلال در تلفن همراه و اینترنت ایران اعلام کرد که میزان دسترسی به اینترنت جهانی در ایران در پی قطعی اینترنت، به حدود ۴٪ الی ۷٪ آمار معمول رسیده‌است.این وبسایت گزارش داد که قطعی اینترنت در ایران، روزانه ۳۶۹ میلیون دلار زیان به اقتصاد کشور وارد می‌کند.
خشم ملت علیه حاکمیت به روایت آمار
بنا بر گزارش رحمانی فضلی وزیر کشور کابینه روحانی، بیش از ۵۰ پایگاه و پاسگاه نظامی مورد حمله قرار گرفت. ۳۴ آمبولانس، ۷۳۱ بانک، ۱۴۰ مکان عمومی، ۹ مرکز مذهبی، ۷۰ پمپ بنزین، ۳۰۷ خودرو، ۱۸۳ خودرو نظامی و ۱۰۷۶ موتور سیکلت نیروهای سرکوبگر آتش زده یا تخریب شد.
در مدت اعتراض‌ها چندین حوزه علمیه، دفتر و بیت مربوط به امامان جمعه و نمایندگان ولی‌فقیه مورد حمله واقع شد. بنابر گزارش‌های رسمی، مدرسه علمیه زنان کوثر کرج، المهدی اهواز، زینبیه اصفهان، خاتم‌الانبیا شیراز، سفیران هدایت شیراز، امام حسن شهر گویم، حوزه علمیه شهرستان کازرون، مصلی و دفتر امام جمعه شهر قدس، دفتر امام جمعه شهر صدرا، دفتر و بیت نماینده ولی فقیه در یزد و امام جمعه بندر امام، توسط جوانان مورد حمله قرار گرفتند و برخی از این مکان‌ها توسط معترضان به آتش کشیده‌شدند.
آمار دستگیری ها و جانباختگان
دستکم ۸ هزار نفر از جوانان و معترضین بازداشت و روانه شکنجه گاهها و زندانها شدند.
حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در تاریخ ۵ آذر ۱۳۹۸ آمار بازداشت شدگان را تا هنگام مخابره خبر، حدود ۷۰۰۰ نفر اعلام کرد.
خبرگزاری رویترز در گزارش ویژه خود در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹ تعداد کشته شدگان را ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد.
مسئولین کشتار و سرکوب معترضین آبان ۹۸
۱.علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و فرمانده کل قوا
۲.حسن روحانی، رئیس شورای عالی امنیت ملی و زیر مجموعه آن شورای امنیت کشور
اعضای شورای عالی امنیت ملی به‌عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده سطح عالی:
۳.علی لاریجانی (رئیس مجلس)،
۴.سیدابراهیم رئیسی (رئیس قوه قضائیه)،
۵.علی شمخانی (نماینده رهبر در شورا و دبیر شورا)،
۶.سعید جلیلی (نماینده رهبر در شورا)،
۷.محمدباقر نوبخت (رئیس سازمان برنامه و بودجه)،
۸.عبدالرضا رحمانی فضلی (وزیر کشور)،
۹.محمدجواد ظریف (وزیر امور خارجه)،
۱۰.سید محمود علوی (وزیر اطلاعات)،
۱۱.محمدحسین باقری (رئیس ستاد کل نیروهای مسلح)،
۱۲.حسین سلامی (فرمانده کل سپاه). فرمانده سپاه طبق قانون، عضو ثابت شورا نیست اما عرفاً عضو شورای عالی امنیت ملی است و در جلسات آن شرکت می‌کند.
و سایر طراحان و مسئولان کشتار
۱۳.محمدجعفر منتظری در جایگاه دادستان کل کشور
۱۴.حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی
۱۵.حسین طائب رئیس سازمان اطلاعات سپاه
واکنش های بین المللی و نهادهای حقوق بشری
مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده در نخستین واکنشها به اعتراضات ایران گفت: پس از چهل سال بیداد، مردم پر افتخار ایران در مورد سوء استفاده‌های حکومتشان ساکت نمی‌نشینند. ما هم ساکت نخواهیم ماند. او سخن یکسال و نیم پیش خود را با این عنوان که من پیامی برای مردم دارم اینگونه تکرار کرد: ایالات متحده صدای شما را می‌شنود. ایالات متحده از شما حمایت می‌کند. ایالات متحده با شماست.
عفو بین‌الملل در گزارشی مبتنی بر تحقیقات چند ماهه خود اعلام کرد «به جز چهار مورد، همه قربانیان بر اثر اصابت گلوله‌های نیروهای امنیتی – از جمله اعضای سپاه پاسداران و بسیج و مأموران نیروی انتظامی – جان باخته‌اند؛ گلوله‌های مرگبار این نیروها اغلب به سمت سر یا بالاتنه قربانیان شلیک شده، و این نشان می‌دهد که هدف آنان شلیک به قصد کشتن بوده‌است.»
۱۶ گزارشگر ویژه و کارشناسان سازمان ملل متحد در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۹ از مقامات جمهوری اسلامی خواستند که تمامی افرادی که در جریان اعتراضات اخیر، به‌طور خودسرانه زندانی شده و مورد بدرفتاری قرار گرفته‌اند را آزاد کنند. آن‌ها همچنین در مورد بیش از صدها نفری که کشته شده‌اند ابراز نگرانی کردند
در ۲۰ مه ۲۰۲۰ عفو بین‌الملل از سازمان ملل خواست در مورد کشتار بی‌رحمانه معترضان توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در آبان ۱۳۹۸ تحقیق کند.
در شهریور ۱۳۹۹ جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران در گزارش تازه خود با برجسته کردن برخورد «خشونت‌آمیز» حکومت جمهوری اسلامی ایران با معترضان اعتراضات آبان ۱۳۹۸، اظهار داشت که این برخوردها منجر به کشته شدن صدها نفر، بازداشت هزاران نفر و «شکنجه» آنان و احکام سنگین اعدام در «دادگاه‌های ناعادلانه» شده‌است.
در روز چهارشنبه ۱۴ اسفند سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که: «در ادامه تحقیقات خود به شواهدی دست یافته‌است که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی ایران دست کم ۲۳ کودک را در جریان اعتراضات سراسری در آبان ۱۳۹۸ کشته‌اند».
میشل باشله کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در ۱۵ آذر ۱۳۹۸ گفت: «تصاویری دریافت کرده‌ایم که به نظر می‌رسد نیروهای امنیتی از روی بام ساختمانها و سوار بر بالگرد به معترضان در حال فرار از پشت سر تیراندازی می‌کنند، و این که مستقیم به صورت یا اعضای حیاتی معترضان تیراندازی می‌کنند.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر